Tommy van Doorn is hoofdorganist van de Sint-Petrusbasiliek in Boxtel. Hij bespeelt hier het monumentale Smits-orgel (1842). Tevens is hij beiaardier van Boxtel, Geldrop, Schijndel, Son, Valkenswaard en Waalre. Hij werkt als hoofdvakdocent beiaard aan het Utrechts Conservatorium en geeft zodoende les aan de HKU Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort. Ook werkt hij als orgeldocent in Helmond.

Programma

111 jaar na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog

Charles Villiers Stanford (1852-1924)

1. Sonata Eroica (opus 151)

– I. Rheims – Allegro moderato (O filii et filiae)
– II. Adagio molto (Tempo di marcia solenne)
– III. Verdun – Allegro moderato (La Marseillaise)

René Quignard (1887-1978)

2. Dans les ruines d’une église martyre

René Vierne (1878-1918)

3. Epithalame

Max Reger (1873-1916)

4. Dankpsalm

Felix Woyrsch (1860-1944)

5. Verleih uns Frieden gnädichlich (im Kriegsjahr 1918)

Toelichting

De rode draad in dit programma wordt gevormd door de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Deze begon op 28 juli 1914, in deze week 111 jaar geleden.

1. De Britse componist Charles Villiers Stanford componeerde in augustus 1917 een lijvige sonate die hij opdroeg aan het Franse volk en de fameuze organist Charles-Marie Widor in het bijzonder. De hoekdelen refereren aan twee steden die door oorlogsgeweld vernield werden en die voor het Franse volk een mythische status kregen: Reims, waarvan de imposante kathedraal geruïneerd werd, en Verdun, waar in 1916 een langdurige en bloedige slag werd uitgevochten en waar het landschap permanent verminkt is. In het openingsdeel wordt gebruikgemaakt van de Paashymne ‘O filii et filiae’, een verwijzing naar herrijzenis. Het slotdeel maakt nadrukkelijk gebruik van de Marseillaise, het Franse volkslied. Het middendeel is een plechtige mars, met in het midden een sectie van heroïsche allure.
2. René Quignard was leerling van Louis Vierne aan de Parijse Schola Cantorum. Hij ging later werken als maître de chapelle en organist van Notre-Dame kerk in Versailles. Het intieme Dans les ruines d’une église martyre geeft op ontroerende wijze uitdrukking aan een moment van bezinning in een door oorlogsgeweld geruïneerde kerk. Centraal staan twee motieven: een zangrijke melodie en een langzaam klokkenmotief. Het werk wordt vooraf gegaan door een gedicht van Quignard: Devant le vieux clocher croûlant / D’une mystérieuse église, / En prière, me recueillant / A l’heure où le jour agonise, / J’entendais la douce chanson, / D’un triste et lointain carillon.
3. René Vierne was organist van de Notre-Dame-des-Champs in Parijs. Een Epithalame is een bruiloftslied; het werd opgedragen aan zijn broer Louis Vierne, organist van de Notre-Dame in Parijs. Het werd gecomponeerd in 1913; het fungeert in dit programma als charmante herinnering aan de vooroorlogse jaren van de belle époque. René sneuvelde in mei 1918 niet ver van Reims, een gebeurtenis die een bijzonder heftige indruk maakte op Louis, die kort daarvoor ook zijn zoon Jacques had verloren in de oorlog.
4. Max Reger componeerde de Sieben Stücke in 1915-1916; het behoort tot zijn laatste werken. De Dankpsalm werd opgedragen aan het Duitse leger. In het stuk worden op rapsodische wijze twee koralen met elkaar verbonden: ‘Was Gott tut, das ist wohlgetan’ (in een zeer zachte registratie) en ‘Lobe den Herren, den mächtigen König der Ehren’ (in een stralend tutti). Reger beschouwt de zware offers en het ondragelijke lijden van de soldaten aan het front als goddelijke wil maar laat ook zijn vertrouwen in het opperwezen blijken middels het jubelende slotkoraal.
5. De Duitse componist Felix Woyrsch was actief als organist en dirigent in Hamburg-Altona. Hij schreef diverse orgelwerken in een contrapuntisch vernuftige stijl die qua idioom invloeden kent uit het werk van Johannes Brahms. Zijn meditatieve maar indringende bewerking van het vredesgebed Verleih uns Frieden gnädichlich krijgt als ondertitel im Kriegsjahr 1918 – “Geef ons genadig vrede in oorlogsjaar 1918”.

De oorlog zou eindigen op 11-11-1918; een datum die bij de eerste gevechten 111 jaar geleden nog ver weg was en waarvóór nog miljoenen mensen het leven zouden laten.