Historie van de Goudse Sint-Jan

Johannes de Doper
De Sint-Janskerk is gewijd aan Johannes de Doper, de schutspatroon van Gouda. Bij hem horen de symbolische kleuren wit (reinheid, liefde) en rood (lijden), die herhaaldelijk op de glazen maar ook in het Goudse stadswapen zijn te vinden.

Het kerkgebouw
De Sint-Jan is met 123 meter de langste kerk in Nederland. Van de oudste bouwgeschiedenis, die begon omstreeks 1280, is weinig bekend. De kerk bezit een relatief kleine toren met carillon, waarvan de klokken grotendeels afkomstig zijn uit de beroemde zeventiende-eeuwse klokkengieterij van de gebroeders Hemony. Het huidige kerkgebouw, in de vorm van een kruis-basiliek, dateert grotendeels van voor de brand van 1552. Tot aan de Reformatie van 1572 was het in gebruik als rooms- katholieke kerk, wat nog te zien is aan de indeling. Verspreid over het middenschip en de zijbeuken stonden minstens 45 altaren, toebehorend aan de Goudse gilden en/of gewijd aan heiligen. Het koorgedeelte, afgescheiden door een monumentaal marmeren koorhek met koperen spijlen uit 1782, was alleen toegankelijk voor de geestelijkheid, hier werd aan het hoofdaltaar de mis opgedragen.

In 1573 werd de kerk toegewezen aan de protestanten. Het kerkgebouw wordt nog steeds beheerd door de Hervormde gemeente te Gouda binnen de Protestantse Kerk Nederland. Twee maal per zondag wordt er een kerkdienst gehouden, meestal in het middenschip, dat wordt gedomineerd door een ‘bankenplan’ uit 1853. Sommige middagdiensten vinden plaats in het koorgedeelte.
Het gehele jaar door worden er concerten gegeven op een van de beide orgels of door koren en orkesten uit binnen- en buitenland. Vanwege de grote lengte is de akoestiek van de kerk bijzonder fraai. Het orgel werd van 1732–1736 gebouwd door Jacob François Moreau. Het kleine orgel dateert uit 1975 en is een product van Leeflang/Keyzer Orgelbouw.

In de kerkvloer herinneren vele grafzerken aan een tijd dat er in de kerk werd begraven. Meestal waren dit gegoede burgers. Enkele zeer welgestelden lieten zelfs een grafkapel bouwen. In 1832 vond de laatste begrafenis in de kerk plaats.